Margreet Vermeer is onderwijsprofessional en adviseur bij The Learning Network. Wekelijks deelt zij voorbeelden, vragen en visie op de veranderende onderwijswereld. Vandaag: Privacy en AVG is een dingetje, in een tijd van
-ineens massaal- online onderwijs.
Privacy en veiligheid van online tools en toetsen
Handig dat jij je leerlingen kunt filmen tijdens een digitale toets. Zo weet je in ieder geval dat ze dat examen zelf hebben gedaan, zonder duidelijk zichtbaar gesjoemel. Maar wacht even, mag dat filmen eigenlijk wel volgens AVG-richtlijnen? Mag je als school de toegang opeisen tot de camera en microfoon van het mobieltje van leerlingen? Camerabeelden van leerlingen zijn bijzondere persoonsgegevens die je als school niet zomaar mag opslaan en delen. Een leerling moet voor zo’n gefilmd examen expliciet toestemming geven. Als hij dat niet wil, hoe vervelend, maar dan moet je als school een alternatief achter de hand hebben.
Vragen naar allergieën mag wel
De AVG-cursus. Elke docent heeft die gehad. Ze kennen de richtlijnen rond privacy en persoonsgegevens. Weten dat ze die niet klakkeloos met ouders of andere docenten mogen delen. Gegevens opvragen prima, maar waar wil je die voor gebruiken. Voor een gezamenlijk lunch tijdens een kamp of sportdag, zeker, dan mag je de ouders gerust vragen naar allergieën en wat een leerling op basis van zijn geloof wel of niet verorberen mag. Maar diezelfde ouders vragen naar hun opleiding of achtergrond, nee, dat hoort niet
Convenant voor ouders en leerlingen
Elke school -dat is bekend- heeft een functionaris gegevensbescherming die nauwgezet toekijkt op de naleving van alle privacyregels op school. Maar wat te doen met de live beelden van een online les? Leerlingen kunnen die eenvoudig filmen, waarna er van alles met dat materiaal kan gebeuren. Voorbeelden genoeg: leerling die selfies schieten met op de achtergrond hun nietsvermoedende docent. Ouders die tijdens de online les foto’s van de docent maken en die beelden met veel gehihiha delen via sociale media. Ik heb er verschillende voorbij zien komen. Scholen en docenten hebben strakke privacy protocollen. Misschien dat er aan de kant van de leerlingen en ouders ook zo’n protocol kan komen. Opdat ze niet zomaar online lesbeelden van een docent verspreiden
Tool wel of niet okay?
Nou en of. Privacy en AVG is in een tijd van -ineens massaal- online onderwijs een dingetje. Corona laat ons even niet anders. Niettemin stelt die noodgedwongen switch van het krijt- en digibord naar een beeldscherm docenten plots voor allerlei vragen. Welke app is veilig en welke online tool niet? Eenduidige informatie ontbreekt. Zoom was eerst privacy-okay, toen weer niet en later weer wel. Zie het als docent ook maar eens allemaal direct goed te doen. Vooral bij schoolexamens. Van tussentijdse toetsingen tot afsluiting: je dient als school aan allerlei eisen en verplichtingen van de inspectie te voldoen. Vooral na vorig jaar. Honderden vmbo-eindexamens werden toen in Maastricht afgekeurd omdat bij vrijwel alle leerlingen onderdelen van het schoolexamen ontbraken. Eerdere toetsen hadden ze niet afgerond. Het examenreglement moet je dan ook opstellen met inspraak van leerlingen, ouders en docenten. En daar hoort ook de veiligheid en privacy van online toetstools bij.
Hoe okay zijn Socrativ, Plickers en Kahoot?
Maak je geen zorgen. Met Teams en Google Drive zit het met de privacy-voorwaarden meestal wel goed. Het gaat vaak fout met gratis tools. Die zijn binnen het onderwijs zeer populair. Omdat je ermee makkelijk en snel vragen kunt opstellen. Van eenvoudige multiple choice, goed/fout-vragen en korte open vragen, en zelfbedachte quizzen. Maar dan gaat het mis: ‘Je wilt een snelle Q&A maken. Stopt daar wat leuke vragen en gedownloade foto’s bij, en klaar. Maar als je die Q%A later nog eens wilt gebruiken, kun je er plots niet meer bij. Je ziet je eigen vragen en de antwoorden van de leerlingen niet meer. Incluis hun gegevens’.
Gratis is niet voor niks
Je weet. Wanneer je een gratis app download -ik gebruik thuis graag de Zalando Lounge app, zo blijf ik op de hoogte van hun allerlaatste aanbiedingen- word je gebombardeerd met opdringerige mailtjes. Vind jij misschien niet vervelend -ik in het Zalando-geval ook niet. Maar zoiets is binnen het onderwijs totaal ongepast. Dat een app leerlinggegevens gaat verzamelen en die data doorverkoopt aan commerciële partijen, waarna leerlingen thuis ineens een lawine opdringerige mailtjes ontvangen. Doe de appchecker van Kennisnet om ongewilde verrassingen te voorkomen. Gratis is niet voor niks.
App en privacy convenant
Ook een goede check. Alle leveranciers binnen het onderwijs moeten het privacy convenant ondertekenen. Controleer daarom vooraf even of ze dat bij de app, die je wilt gebruiken, ook echt hebben gedaan. Dubbelcheck: leveranciers hebben voor elk van hun producten ook een verwerkersovereenkomst. Vraag die op en beoordeel die. En stuur die overeenkomst getekend retour als jij je erin kunt vinden. Zorg er dus voor dat je meer over een app of online tool weet dan alleen die befaamde kleine lettertjes. Ze zijn zeer privacygevoelig. Maar of je die uiteindelijk wel of niet gebruikt, dat blijft de eindverantwoording van de school zelf.
